Ёфтаҳо ва бардоштҳо (Yoftaho va bardoshtho)

Устод Айнӣ, «Намунаи адабиёти тоҷик» ва Абулқосим Лоҳутӣ Дӯстӣ ва ҳамкории «ду устоди забардасти» (Мирзо Турсунзода) адабиёти муосири тоҷик – Садриддин Айнӣ ва Абулқосим Лоҳутӣ на дар таърихи гузашта ва на имрӯзаи адабиёти форсии тоҷикӣ назир надорад. Худи устод Айнӣ дар як номааш навиштааст, ки “мо мисли инро дар афсонаҳо дар байни дӯстон хондаем” (30 апрели 1939). Дӯстӣ ва ҳамкории Мавлоно Абдурраҳмони Ҷомӣ ва Амир Алишери Навоӣ дӯстӣ ва ҳамкории устоду шогирд ва пиру муриде буд, ки ҳар ду дар як муҳити адабию фарҳангӣ ва сиёсиву иҷтимоӣ, дар як замону макон, дар шаҳри Ҳироти асри ХУ сурат мегирифт. Аммо дӯстӣ ва ҳамкории Садриддин Айнӣ ва Абулқосими Лоҳутӣ вақте оғоз мегардад, ки ҳар ду устоди баркамол буданд: яке дар наср ва таҳқиқ ва дигаре дар шеър ва сиёсат. Ва дар муҳити адабию фарҳангии гуногун, дар ҳудудҳои ҷуғрофӣ ва шароити сиёсиву иҷтимоии мухталиф – яке дар Бухорои амирӣ ва дигаре Эрони шоҳӣ ҷараён дошт. Он вақт, ба қавли устод Айнӣ, яке “муллои аз мадраса баромадагӣ” ва

Суханронӣ дар рӯзи дифои рисолаи доктории Носирҷон Салимов Арзиши илмӣ ва амалии рисолаи доктории Носирҷон Салимов «Пайдоиш ва таҳаввули навъҳои наср дар адабиёти форсии тоҷикӣ (асрҳои Х - Х111)»-ро муқарризони расмӣ дӯстони донишмандам Худоӣ Шарифов, Абдуҷаббор Раҳмонов ва Олимҷон Хӯҷамуродов дар маҷмӯъ дуруст муайян карданд. Ман бо истифода аз мавриди муносиб – рӯзи дифои доктории бародари гиромиам Носирҷон Салимов ва дар заминаи шиносоӣ бо фушурдаи рисолаи илмӣ ва китоби пурарзишашон «Марҳалаҳои услубӣ ва таҳаввули анвои наср дар адабиёти форсу тоҷик (асрҳои 1Х-Х111)» (Хуҷанд, 2002) диққати аҳли нишасти имрӯзаро ба ҷанбаҳои ахлоқӣ ва усулӣ ё дастурии пажӯҳишҳои илмӣ дар марҳалаи кунунӣ ҷалб карданиям. Чунин бармеояд, ки Носирҷон Салимов дидаву дониста, шӯурӣ ва бо дарки амиқи рисолат ва масъулияти таҳқиқгарӣ мавзӯъи басо печида, душвор, бисёрпаҳлӯ, баҳсталаб ва заҳматталаб – мавзӯъи пайдоиш ва ташаккули навъҳои насри форсии тоҷикиро дар асрҳои Х-Х111 интихоб намудааст. То ӯ бисёр