Ёфтаҳо ва бардоштҳо (Yoftaho va bardoshtho)

Фарзонаи якдона Фалак, фарзонагонро куштанат чист? Ҳама якдонагонро куштанат чист?                                                  Лоиқ Раҳматӣ Абдулманнони Насруддин (исми шарифашро солҳои охир чунин менавишт – А.С.) дар синну сол аз камина хеле хурд буд. Аммо ман аз рӯи иродат ва ихлоси тамоме, ки ба шахсияти истисноияш  доштам, ӯро «устод» мегуфтам.  Зиндаёд ба ҳеч кадоми ҳампешагони ҳамдаврони мо монанд набуд, аз ҳамаи онҳо фарқ мекард. Фарди фавқулода фурӯтану ботамкин, хушодобу хушмуошират, бомаърифату хирадманд, покдилу покизаниҳод, содиқу наҷиб  ва ботақво буд. Ӯ бо ишқу алоқаи беназире, ки ба адабиёту фарҳанги бузурги форсии тоҷикӣ, Қуръони карим ва суннати пайғамбари ислом дошт, зиндагӣ ва эҷод мекард.  Ман дар симои ӯ чеҳраи воқеъии зиёиёни суннатии тоҷикро медидам. Вай, дарвоқеъ, суннатҳои асили миллии моро дар муҳити таълимӣ ва илмии донишгоҳӣ бо рафтор, гуфтор ва кирдораш зинда гардонда буд.  Се сол пеш вақте ки ману ӯ дар қатори 7 нафари дигар дар интихоботи навбатии аъ

Профессор Абдунабӣ Сатторзода, барандаи Ҷоизаи адабии ба номи Садриддин Айнӣ Вақте ки соли 1958 бори нахуст ба Душанбе омада будам, аз марги устод Айнӣ чаҳор сол гузашта буд. Дар арафаи имтиҳонҳои қабул ба Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон ба зиёрати хокдони муқаддасашон, ки он вақт дар гӯшаи тарафи рости Боғи истироҳатии ба номи Ленин (ҳоло Боғи устод Рӯдакӣ) буд, рафтам. Ҳоло аз марги устод 66 сол сипарӣ шудааст, аммо ҷойгоҳи ӯ дар ҷомеаи тоҷик ва дар миёни тоҷикон воло аст ва ҳамин тавр хоҳад монд. Ҷойгоҳи устод Айнӣ дар ҷомеаи тоҷик Дар таърихи бисёрҳазорсолаи илму адабу фарҳанги мо мардони бисёрфан (энсиклопедист) кам набуданд, монанди Абӯалӣ ибни Сино, Умари Хайём, Носири Хусрав, Хоҷа Насираддини Тӯсӣ, Абдурраҳмони Ҷомӣ, Аҳмад Махдуми Дониш ва дигарон. Устод Садриддин Айнӣ ин суннатро дар даврони нави таърихӣ идома дод. Ӯ на танҳо нависанда, балки шоир, олими адабиётшинос, забоншинос, мусиқишинос ва таърихнигор, маърифатпарвар, мунаққид, рӯзноманигор, хитобанавис (публитист), луғатн

14 феврали 2020 дар Институти забон ва адабиёти ба номи Абӯабдуллоҳи Рӯдакии АИ ҶТ бо иштироки  забоншиносон ва адабиётшиносони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, Динишгоҳи давлатии омӯзгории ба номи Садриддин Айнӣ, Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, Энсиклопедияи миллии тоҷик ва алоқамандон  маҷлиси баҳс дар бораи истилоҳҳои “форсӣ”, “дарӣ” ва “тоҷикӣ” баргузор гардида буд. Дар он  гузориши илмии мудири шуъбаи таърихи адабиёти Институт  профессор Абдунабӣ Сатторзода баҳонаи баҳс шуд, ки матни он пешкаш мешавад. Форсӣ, дарӣ, тоҷикӣ  Баҳси номи забонамон чист ва забони адабиётамон кадом аст: форсист, дарӣ ва ё тоҷикӣ? баҳси нав нест, куҳна аст. Марҳалаи нави ин баҳс ба оғози даҳаи дувуми асри ХХ1 рост омад ва то имрӯз давом дорад. Вале он, мутаассифона, бе натиҷа мебошад. Хусусан, пас аз он ки сомонаӣ ва фейсбукӣ шуд, печидатар гардид. Агар ба таъбири устод Айнӣ бигӯем, дар ин баҳс «варсоқихонӣ ва суханҳои ҳавоякӣ», мулоҳизарониҳои «подарҳавои ночаспон»  зиёд шуданд. Шояд ба ҳамин сабаб Прези